مترجم: سهیلا حاجی‏زاده
منبع:راسخون



 

شیمی، مطالعه‏ی واحدهای بنیادی موضوع، به شاخه‏هایی تقسیم می‏گردد که با حوزه‏های تخصصی موضوع سرو کار دارد. تفاوت بین شاخه‏های شیمی چیست؟ بخوانید تا متوجه شوید.
شیمی سبز به معنی استفاده از تحقیقات شیمیایی و مهندسی به منظور طراحی محصولات و فرایندهایی بوده که به موجب آن مواد مضر تولید نشده و یا مورد استفاده قرار نگیرند. این شاخه از شیمی راه حل‏های علمی برای مشکلات زیست محیطی را در نظر می‏گیرد.
شیمی علمی است که با ساختار و ترکیب ماده و واکنش‏های شیمیایی که مسئول تغییر حالت و خواص ماده می‏باشند، سر و کار دارد. شیمی علم اتم‏ها، مولکول‏ها، بلورها و حالت‏های دیگری از ماده و فرایندهای شیمیایی که سطوح انرژی و آنتروپی، و همچنین ساختار و ترکیب آن‏ها را تغییر می‏دهند، می‏باشد. شیمی به رشته‏های مجزایی تقسیم‏ بندی می‏گردد که با شاخه‏های خاص شیمی سروکار دارد. شاخه‏های مختلف با جنبه‏های متفاوتی از مطالعه‏ی موضوع سروکار دارد. شیمی آلی، معدنی، فیزیک، تجزیه و بیوشیمی به عنوان پنج شاخه‏ی اصلی شیمی در نظر گرفته می‏شوند. شیمی نظری می‏تواند به عنوان شاخه‏ی ششم به حساب آورده شود.

شیمی کشاورزی

این شاخه از شیمی مطالعه‏ی شیمی و بیوشیمی مربوط به تولیدات کشاورزی، فراوری مواد خام به غدا، نظارت بر کیفیت محیط زیست و حذف آلودگی‏های زیست محیطی می‏باشد.

شیمی تجزیه

این شاخه مهم‏ترین شاخه از شیمی بوده که با آنالیز خواص شیمیایی مواد طبیعی سروکار دارد. شیمی تجزیه در درجه‏ی اول با مطالعه‏ی مواد شیمیایی موجود در یک ماده که چه مقدار در آن‏ها وجود دارد و چگونگی تعیین خواص شیمیایی آن ماده سروکار دارد. آنالیز ابزاری یک بخش مهم از شیمی تجزیه‏ی مدرن می‏باشد.

شیمی اتمسفر

شاخه‏ای از علم اتمسفر که شیمی مربوط به اتمسفر زمین و سیارات دیگر را مورد مطالعه قرار می‏دهد، اشاره به شیمی اتمسفر دارد.

بیوشیمی
این رشته بیولوژی شیمی را معرفی می‏کند که با ساختار و رفتار ترکیبات سلول‏ها و فرایندهای شیمیایی در موجودات زنده سروکار دارد. مولکول‏های زیستی بزرگ و پیچیده معمولا شامل واحدهای مشابه بوده که تکراری می‏باشند. مولکول‏های پیچیده به عنوان پلیمرها و شناخته می‏شوند که واحدهای اساسی آن‏ها از مونومر تشکیل شده است. بیوشیمی با مطالعه‏ی ترکیبات سلولی مانند پروتئین‏ها، کربوهیدرات ها، ‏لیپیدها و نوکلئیک اسیدها و همچنین فرایندهای شیمیایی که در سلول‏ها رخ می‏دهد، سروکار دارد.

شیمی کلیک

 

تولید مواد توسط اتصال واحدهای کوچک به عنوان شیمی کلیک شناخته می‏شود. این اصطلاح توسط شیمی‏دان آمریکایی به نام شارپلس ابداع شد.

شیمی محیط زیست

این رشته مطالعه‏ی فرایندهای شیمیایی و بیوشیمیایی که در محیط طبیعی رخ می‏دهد را مورد مطالعه قرار می‏دهد. مطالعه‏ی شرایط شیمیایی اتمسفر، محیط‏های آبی، و خاک نیز در شیمی محیط زیست گنجانده می‏شود. این رشته با مطالعه‏ی تعاملات بین گونه‏های شیمایی و محیط طبیعی آن‏ها (خاک، هوا و آب) سروکار دارد.
این شاخه از شیمی شامل مطالعه‏ی واکنش‎ها و ترکیبات سیستم ایمنی می‏باشد.

شیمی صنعتی

این شاخه با طراحی، توسعه، تست و نمونه سازی محصولات صنعتی جدید سروکار دارد.

شیمی معدنی

این شاخه از شیمی با ساختار، ترکیب و رفتار ترکیبات معدنی در ارتباط می‏باشد. موادی به غیر از ترکیبات هیدروژن – کربن دار تحت گروه مواد معدنی طبقه بندی می‏شوند. اکسیدها، سولفیدها و کربنات‏ها طبقات مهم ترکیبات معدنی را تشکیل می‏دهند. شیمی معدنی صنعتی با شاخه ی علوم کاربردی مانند تولید کودها سروکار دارد، در حالی که شیمی معدنی توصیفی با طبقه بندی ترکیبات بر اساس خواص آن‏ها سروکار دارد. شیمی معدنی زیستی نقش فلزات در بیولوژی را مطالعه می‏کند.

شیمی ریاضیات

این شاخه معادلات ریاضیات را در شیمی به کار می‏برد.

شیمی مکانو

به عنوان شیمی مکانیکی نیز شناخته می‏شود، که این شاخه ترکیبی از پدیده‏ های شیمیایی و مکانیکی بر روی سطح مولکولی می‏باشد. این شاخه کاربرد انرژی مکانیکی در واکنش‏های شیمیایی یا تغییرات در مواد را مورد مطالعه قرار می‏دهد. همچنین با تبدیل انرژی شیمیایی به مکانیکی نیز سروکار دارد.

شیمی پزشکی

این شاخه کاربرد شیمی برای اهداف دارویی یا پزشکی می‏باشد.

شیمی هسته‏ای

یکی از شاخه‏های محبوب و بسیار مهم شیمی می‏باشد. این شاخه رادیو اکتیویته را مطالعه می‏کند. این شاخه حول محور مطالعه‏ی خواص هسته ای و فرایندهای شیمیایی در مواد رادیواکتیو می‏چرخد. همچنین مطالعه‏ی تجهیزات مورد استفاده برای انجام فرایندهای هسته‏ای را نیز پوشش می‏دهد. اثرات جذب تابش، تولید و استفاده از مواد رادیو اکتیو و پرتو درمانی نیز تحت این شاخه از شیمی قرار دارد.

رادیو شیمی

این شاخه مواد رادیو اکتیو را مطالعه می‏کند. ایزوتوپ‏های رادیو اکتیو به منظور مطالعه‏ی خواص و واکنش‏های ایزوتوپ‏های غیر رادیواکتیو استفاده می‏شود. این رشته اصول رادیواکتیویته را به منظور مطالعه‏ی واکنش های شیمیایی استفاده می‏کند.

شیمی آلی

این شاخه از شیمی با مطالعه‏ی مواد آلی سروکار دارد. موادی که در درجه‏ی اول شامل کربن و هیدروژن می‏باشند، مواد آلی نامیده می‏شوند. این رشته با مطالعه‏ی ساختار، ترکیب و خواص شیمیایی ترکیبات آلی که به شیمی آلی نیز شناخته می‏شوند، در ارتباط می‏باشد، همچنین با واکنش های شیمیایی که در آماده‏سازی ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می‏گیرد، نیز سروکار دارد.
شیمی آلی زیستی ترکیبی از شیمی آلی و بیوشیمی به منظور فرایندهای بیوشیمیایی می‏باشد. شیمی آلی فلزی مطالعه‏ی ترکیباتی با حداقل یک پیوند بین یک اتم کربن و یک فلز می‏باشد. شیمی پلیمر با سنتز شیمیایی و خواص شیمیایی پلیمرها سروکار دارد. شیمی بیوفیزیک کاربرد مفاهیم فیزیک و شیمی فیزیک به منظور مطالعه‏ی سیستم‏های بیوشیمیایی می‏باشد. شیمی آلی فیزیکی مطالعه‏ی نحوه‏ی ساختار مولکول‏های آلی یک ماده مرتبط با واکنش پذیری آن می‏باشد.

پتروشیمی

این شاخه از شیمی با مطالعه‏ی تبدیل نفت خام و گاز طبیعی به محصولاتی برای مصارف صنعتی سروکار دارد.

فیتوشیمی

این شاخه از شیمی مطالعه ی مواد شیمیایی گیاهی بوده که در آن مواد شیمیایی از گیاهان حاصل شده‏اند. این یک شاخه از گیاه شناسی نیز می‏باشد.

شیمی فیزیک

این شاخه از شیمی کاربرد نظریه های فیزیکی به اتم‏ها و ذرات زیر اتمی می‏باشد. هنگامی که شیمی فیزیک برای تعامل بین اتم‏ها و ذرات زیر اتمی به کار می‏رود، این مطالعه مکانیزم‏های کوانتوم نامیده می‏شود. این یک رشته‏ی نسبتا گسترده بوده که با نیروهای بین مولکولی، نرخ تعامل شیمیایی و همچنین قابلیت هدایت مواد مختلف سروکار دارد. کاربرد مکانیزم‏های کوانتوم به سیستم‏های شیمی در ارتباط با رشته‏ی شیمی کوانتوم می‏باشد.

شیمی فراذره‏ای

این شاخه اشاره به شیمی فراتر از مولکول‏ها دارد که بدین معنی است که شامل مطالعه‏ی پیوندهای غیر کوالانسی می‏باشد. نیروهای واندر والس، پیوندهای هیدروژنی و اثرات الکتروستاتیک برخی از نیروهای مورد مطالعه در این شاخه می‏باشد.

شیمی نظری

این شاخه با یافتن توضیحاتی برای مشاهدات شیمیایی و فیزیکی سروکار دارد. این شاخه از شیمی قوانینی فیزیکی را به منظور توضیح و پیش‏ بینی پدیده‏های شیمیایی به کار می‏برد. شیمی محاسباتی، از شبیه سازی کامپیوتری به منظور حل مشکلات شیمیایی استفاده می‏کند. این شاخه روش‏هایی از شیمی نظری را در برنامه‏های کامپیوتری استفاده می‏کند که برای محاسبه‏ی خواص شیمیایی و ساختار مولکول‏ها طراحی شده است.

شیمی رطوبت

این شاخه، به مواد شیمیایی موجود در فاز مایع اطلاق می‏شود‏.
شیمی محض در ارتباط با مطالعه‏ی نظریه‏ی خالص شیمی با هدف به دست آوردن دانش درباره‏ی مواد شیمیایی می‏باشد. شیمی کاربردی شامل یک تحقیق با هدف خاص یا در جهت ابداع یک کاربرد عملی در شیمی می‏باشد. بنابراین، می‏توان یک ارتباط بین شیمی و مهندسی شیمی در نظر گرفت.
شیمی یک موضوع بسیار گسترده بوده که با مطالعه‏ی ساختار و رفتار مواد و همچنین مطالعه‏ی واحدهای بنیادی که جهان را تشکیل می‏دهند، سروکار دارد.